pentangle: Kuş Resimleri Konulu Cumhuriyet Pulları

Pul koleksiyonculuğunda en yaygın tür tematik olanıdır. Tematik koleksiyon, seçilen tema neyse bütün memleketlerin o konudaki pullarını belirli bir düzen içinde toplanmasıdır. Tematik koleksiyonculuğun yaygın olmasının sebebi pul sevgisinin millî hudutları aşmasıdır. Bütün memleketlerin pullarını toplamak mümkün olamayacağı için koleksiyonerler belirli bir temada yoğunlaşmak ve diğer memleketlerin pullarını toplamak suretiyle bu arzularını gidermek isterler. Muhtemelen bu eğilim neticesinde tematik koleksiyonculuk üst seviyelere yükselmiştir.

Fakat şu kadarını söylemek gerekirse, gerçek bir koleksiyon yalnızca pulların toplanmasından ibaret değildir. Çünkü bu sadece pul biriktirmektir; amaç, o pulla ilgili bütün filatelik malzemenin toplanması ve etütlerin yapılmasıdır. Bu konuyu ileride daha ayrıntılı bir şekilde işleyeceğim.

Gayemiz eğer görsellik ise lafı uzatıp göz zevkimizden daha fazla mahrum kalmamalıyız değil mi? İşte size Cumhuriyet pullarında işlenen kuş temaları (sayıca az olması beni çok üzüyor, ama ne çare sadece bu kadar..)

Notlar:
i. Pullara ilişkin açıklamalar resmin üzerine gelecek şekilde düzenlenmiştir.
ii. Pul serileri içinde kuş resmi ya da kuş grafiği olan diğer pullara yer verilmemiş sadece ağırlıklı olarak kuş temasının işlendiği seriler aşağıda ele alınmıştır.

İlk olarak 1959 tarihli “Kuş Resimli Uçak Posta Serisi”ni görüyoruz. Bu seri aslında kuş temasından ziyade uçak temasında yer alacak pullardan meydana gelir. Zira bu pullar uçak ile yapılacak gönderilerde kullanılmak üzere basılmıştır. Nitekim 6.Uçak serisi olarak da anılır. Pullar 26x36 mm ebadında olup, baskı sayısı 778.227 adettir.

Cumhuriyet pullarında ikinci kuş serisi 1967 tarihli ‘Kuş Resimli Uçak Pulları”dır. 1959 6. Uçak serisinde olduğu gibi bu pullar da uçakla gönderilerde kullanmak üzere basılmıştır. Baskı kalitesi fena sayılmasa da kâğıt kalitesinin iyi olduğu söylenemez. Buna rağmen dönemin güzel ve göze çarpan pulları arasında yerini almıştır. Pullar küçük ebattır, 25x30 mm olarak basılmıştır. Tirajı ise 1 milyondur. 1959 senesi 6. Uçak pullarından daha yüksek adette basılmış olmasına rağmen, postada fazla kullanılmasından ötürü nadir bir seridir.

5 puldan ibaret olan bu seride yer alan kuşlar sırasıyla: Kerkenez, kartal, doğan, atmaca ve şahindir.

Nedense, kuş pulları emisyonu uzun aralarla yapılmış bu dönemlerde. 17 yıllık bir moladan sonra nihayet 1976’da kuş pulları tekrar aklına gelmiş Posta İdaresinin. Baskı kalitesi fevkalâde güzel olan bu seri, aslında, Cumhuriyet dönemi pulları içinde gerçekten kuş temasının işlendiği ilk seridir. Zira diğerlerinin kuş-uçak pulları olduğunu ifade etmiştik. Tirajı son derece düşük olmasına rağmen (250.000) postada fazla kullanılmadığı için yeterince nadir olduğu söylenemez. Aslında bu dönemin pullarının en büyük şanssızlığı enflasyon dönemine denk gelmiş olmalarıdır. Enflasyon sebebiyle fiyatlarda yaşanan sürekli artışlar basılan pulların üzerinde yazılı değerlerin kısa sürede posta tarifesine uymamasına yol açmış ve pullar fazlaca kullanılmadan, tabakalar halinde pul tüccarlarının elinde kalmıştır. Netice itibariyle güzel olmasına karşın şanssız bir seridir.

26x41 mm ebadında basılan pullardan meydana gelen bu seride yer alan kuşlar yine sırasıyla: Kelaynak, flamingo, kaşıkçı kuşu ve gözkuzgundur.

1979 Yılında “Avrupa Yaban Hayatını Koruma Yılı” sebebiyle 5 pulluk bir seri basılmıştır. Bu pulların özelliği bitişik olmalarıdır (diğer iki pul kuş olmadığı için resme almadım). Tirajı 350.000, ebadı ise 26x41 mm’dir. En şanssız serilerimizden biridir. Sebebine gelince; konu itibariyle bütün dünyanın ilgilendiği ve rağbet göstereceği bir mevzuya sahiptir: Avrupa Yaban Hayatını Koruma. Fakat Posta İdaresi, bu ibareyi ya da işareti pulların üzerine basmayı unutmuştur(!) Bu bakımdan Avrupa yaban hayatına ilişkin temada yerini alamamıştır. Elbette bir pulun değeri onun nadirliği ve o pula olan taleple alakalıdır. Talep olmayınca bu güzel pulumuz maalesef hak ettiği değere ulaşamamıştır.

Pullarda yer alan kuşlar: Turaç, toy ve turnadır.

Yine 13 yıllık bir molanın ardından 1992’de ‘Dünya Çevre Günü’ münasebetiyle aşağıda yer alan güzel seri tedavüle çıkmıştır. Pulların baskı adedi 600.000 olup, 26x41 mm ebadındadır.

Seride yer alan kuşlar sırasıyla: Yalı çapkını, kuşaklı ördek, sarıasma ve kızkuşudur.

Artık tematik pullara çok önem verilen bir döneme gelmiş bulunmaktayız: 90’lı yılların ikinci yarısı. Aşağıda yer alan Baykuş resimli blok pulumuz 1998 yılında 300.000 baskı adedi ve “Dünya Çevre Günü (Baykuş) Özel Bloku” adıyla tedavüle çıkmıştır. Blok pul olduğu için ebadı büyüktür: 108x66 mm.

1999 Yılı ‘Dünya Çevre Günü’nde baskı adedi 300’er bin olan iki adet blok basılmıştır. Ebadı 108x78 mm’dir. Söylenecek fazla bir şey yok; resimler kâfi geliyor.

Kuşlar sırasıyla, birinci blokta yaz ördeği ve Mezgeldek; ikinci blokta ise mahmuzlu kızkuşu ve küçük sıvacıkuşu.

Tematik Pulların önemini yıllar sonra idrak eden Posta İdaresi 2000 yılında yine Dünya Çevre Günü münasebetiyle 300’er bin baskı adedi ile 2 adet kuş blok daha basmıştır. 108x78 mm ebadındadır.

İlk bloktaki kuşlar, şah kartal ve yeşil ağaçkakan; ikinci bloktaki kuşlar ise beyaz başlı ördek ve küçük sıvacı kuşudur.

Bu son döneme doyamıyorum.. 2001 Yılı ve yine iki adet kuş blok: Birinci bloktaki kuşlar: Tarla ardıcı ve saka kuşu; ikinci bloktaki kuşlar: Arı kuşu ve ibibik. Baskı adedi yine 300’er bin; ebad 108x73 mm.

Yıl 2004, yine ‘Dünya Çevre Günü’ yine kuş blok. Bu blok gerçekten çok canlı bu yırtıcı kuşlar sanki resmin içinden fırlayacakmış gibi duruyor. 108x78 mm ebadında, bu sefer baskı adedi 250.000.

Kuşlar sırasıyla: Kerkenez, şahin, kaya kartalı ve karaçaylak