Güzelliğin Özünü, Cevheri Görebilmek: Cevherin Kendisi Olmak

Sonu gelmeyenler sadece hâkikate ilişkin olanlardır. Görünen ve bilinenler hep bitiyor. Çünkü hiçbiri mutlak gerçekliğe erişemiyor. Didinip durmuşlar cevheri bulmak için Herakleitos ateş, Thales su, Anaximenes hava demiş. Tüm amaçları güzelliğin özünü yakalayabilmek.

Aslında güzelliğin ne olduğunu bilmek güzelliği bütünüyle yakalayabilmek, onu anlamaktır; yani bütünü, özü kavrayabilmektir. Bunu nesnelere indirgemek ancak bir kanı ürünü olabilir: Gerçek olan birliktir, bütünlüktür; onda güzelliği bilen bilgi sahibi olur. Fakat bilen bilgi seven değildir; zira Eflatun’un da dediği gibi bilgi sevmek kaba bir ilgidir. Bilen bilginin özünü sever.

"Yeni oyunları, yeni filmleri izlemeye ve şarkıları dinlemeye can atan güzellik düşkünü biri asla bilge değildir. Çünkü o sadece güzel şeyleri; bilge olan ise güzelliğin kendini sever. Güzel şeyleri seven, düş görmekte.. Mutlak güzelliği seven ise uyanıktır. Birincisi sadece kanı sahibidir yani malûmat istifçisidir; ikincisiyse bilgi.." Russell Eflâtun’un idealar kuramını böyle açıklamış. Güzelliğin kendini sevmek onu yaşamakla ilgilidir, güzel sözler söylemek bir yana güzelliğin kendisi olabilmektir önemli olan. Güzel şeyleri herkes sever; eğer güzel şeyleri sevenler bilge olsaydı, bizatihi o güzelliğin kendisi olanlar ne olacaktı?

Bunu başarabilen büyük bir tevâzu ile azametini örter. Tevâzusu aslında azametinden kaynaklanır. Tevâzu bittiği anda azamet de biter. Öte yandan azametli olduğu için tevâzu sahibi değil midir? Bir şey ancak böylece hem sebeb hem de sonuç olabilir. Aslında ne sebeb vardır ne de sonuç. Çünkü:

Sebep Sonuçtur
Sonuç Sebeptir

Güzellik bütün olarak algılanmalıdır
Bütün ise güzelliğin ta kendisidir

Hayatta tesâdüf yoktur. Her şey bir isabetler bütünüdür. Kelebeğin kanadındaki kırmızıyı değil bütününü severiz. Aslında önemli olan kelebeğin güzelliği ya da onu sevmek değildir. O sadece bu dünyadaki güzelliği oluşturan bütünün bir parçasıdır. Sevgiyi parçalarda değil bütünde görmek gerekir. Bu yüzden cevher ilksiz ve sonsuz olan güzelliğin bizatihi kendisi olmaya çaba sarf etmek olabilir.

Resim: MC. Escher, waterfall